1. Genel Bilgi

Biyoteknolojinin Türkiye’deki gelişim seyrine bakıldığında “politika” düzleminde yani kalkınma politikaları içinde yer alması 1980’lere; bilim ve teknoloji politikaları içinde yer alması ise 1990’lara dayanmaktadır. Ancak “yasalaştırma” ve öğretim programları içerisinde biyogüvenlik çalışmaları daha geriden gelmektedir. Burada dikkat çekilmesi ve iyileştirilmesi/önlem alınması gereken nokta biyogüvenlik önlemlerinin, yaşamımıza her geçen gün daha etkili biçimde giren biyoteknoloji ürünleri ve uygulamalarının gerisinden geliyor olmasıdır. 

Vizyon 2023 Strateji Belgesi, Türkiye’nin ulusal düzeyde ilk kez yaptığı teknoloji öngörüsü panelleri ve teknoloji strateji gruplarının ortak çalışmaları sonucunda ortaya çıkmıştır. Bilim ve teknoloji politikalarının belirlenmesinde etkin bir araç olmayı hedefleyen bu çalışma, “Vizyon 2023” projesi kapsamında yürütülmüştür. Bu proje “Teknoloji Öngörü” çalışması ile birlikte, Türkiye’nin bilim ve teknoloji sistemi ile ilgili nesnel verilerin derlenmesine yönelik “Teknolojik Yetenek”, “Araştırıcılar Envanteri” ve “Ulusal ARGE Altyapısı” başlıklı dört alt projeden oluşmaktadır. Tüm bu çalışmalarda sonucunda ulaşılmak istenen nokta, Türkiye’nin Bilim ve Teknoloji Stratejisi’nin belirlenmesi ve bu stratejinin hayata geçirilmesidir. Vizyon 2023 Teknoloji Öngörü Çalışması, bu sonuca ulaşmak için aşamalı olarak dört ana konunun üzerinde durulması gerektiğini vurgulamaktadır. Vizyon 2023 Strateji belgesi, teknoloji alanında her sektörden ve kesimden binlerce uzmanın istediği Türkiye’yi oluşturmaya yönelik hazırlanmıştır. Dünyaya bakıldığında diğer ülkelerin öngördüğü teknolojide en önemli amaç ise geleceği istenildiği gibi birlikte şekillendirebilmeye yönelik tavır oluşturmaktır. Vizyonu destekleyecek sosyo-ekonomik hedeflere ulaşmak için yetkinlik kazanmamız gereken öncelikli teknolojik faaliyet konuları 8 ana başlık altında toplanmıştır. Bunlar; bilgi ve İletişim teknolojileri, biyoteknoloji ve gen teknolojileri, nanoteknoloji, mekatronik, üretim süreç ve teknolojileri, malzeme teknolojileri, enerji ve çevre teknolojileri, tasarım teknolojileridir. 2023 hedeflerinde biyoteknolojinin yer alması, Türkiye’nin bu konuda dünya stratejilerini takip ettiğini göstermektedir.

10. Kalkınma Planı’na göre, teknolojik gelişmelerin ekonomik, sosyal ve askeri gelişmeleri desteklemesi beklenmektedir. Bu teknolojilerin başında bilgi teknolojileri, otomasyon ve ileri üretim teknikleri ile sağlık teknolojileri gelmektedir. Bunlar arasında, biyoteknoloji, nanoteknoloji, çevre teknolojileri hızla gelişen alanlardadır. Bu konuların hem etik hem de çevresel açıdan gündemde olması beklenmektedir.  Planlanan stratejiler arasında katma değeri yüksek ürünlerin geliştirilmesine, gen kaynaklarının korunmasına, nanoteknoloji ve biyoteknolojiye yönelik araştırmalara öncelik verilerek, teknoparklar ve teknoloji platformunun oluşturulması yer almaktadır (10. Kalkınma Stratejisi, 2014-2018).

Kalkınma Bakanlığınca hazırlanan Orta Vadeli Program (2018-2020)’da yer alan politikalar ve öncelikler esasında bütçeleri belirleyen ve yönlendiren programlama aracıdır. Ar-Ge ve yeterlilik kapasitesi başlığı altında birçok sektörü dönüştürme kapasitesi olan biyoteknoloji, bilgi ve iletişim teknolojileri ile ileri malzeme teknolojisi alanlarında araştırmacı yetiştirilmesine ve altyapılarının oluşturulmasına, Ar-Ge destek ve ticarileşme programlarına destek verileceği belirtilmiştir. Kalkınma Bakanlığınca hazırlanan yeni Orta Vadeli Program (2019-2021)’da ise ülkemizde üretilmeyen 20 biyoteknolojik ilacın yerli üretiminin teşvik edileceği, biyoteknoloji alanında yetkinliklerimizin arttırılacağı rapor edilmiştir.

Öte yandan T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan Türkiye Biyoteknoloji Strateji ve Eylem Planı (2015-2018)’nda biyoteknolojinin dünyada artan stratejik önemi ve bu alanda yaşanmakta olan gelişmeler belirtilmiştir. Türkiye Biyoteknoloji Stratejisi’nde endüstriyel biyoteknoloji, tarımsal biyoteknoloji ve sağlık biyoteknolojisi öncelikli alanlar olarak yer almakta olup belgede 6 hedef altında 25 eyleme yer verilmiştir.  Bu eylem planında The Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD)’de kullanılan biyoteknolojinin anahtar göstergelerinden yararlanılmıştır. TÜSİAD’ın 2006 verilerine göre Türkiye’de biyoteknoloji ve biyoteknoloji şirketlerine sayısı 2000’de 50 tane iken 2005’te 90’a çıktığı tespit edilmiştir. Biyoteknoloji Strateji ve Eylem Planı’na göre Teknoparklar açısından değerlendirildiğinde günümüze kadar 77 adet teknopark kurulduğu, bunlardan 56 tanesi faaliyette bulunduğu rapor edilmiştir. Aktif olan teknoparklarda 4.916 adet firmadan 143 tanesinin biyoteknolojiyle ilgili araştırma ve deneysel geliştirme faaliyetleri gösterildiği bildirilmiştir. 2005-2018 yıllarında arasında biyoteknoloji şirketleri sayısında oldukça yüksek artış olduğu söylenebilmektedir.

Değinilen bu oluşumlar sonucunda Türkiye’de biyoteknoloji alanında hem kamu kurum ve kuruluşlarında, hem de özel üniversite ve firmalar düzeyinde biyoteknoloji konusundaki gelişmeler 2000 yılından sonra hız kazanmıştır. Bu tartışmalar ve gelişmeler doğrultusunda Türkiye’de biyoteknoloji politikaları ve uygulamaları konusunda izlenen politika daha çok biyoteknolojinin öncelikli alan olduğu görüşü ile şekillenmektedir. Bu önceliğin gerekliliği ise, gelişmiş ülkeler ve özellikle de AB’nin politikaları çerçevesinde şekillenmekte olduğu söylenebilir.

Biyoteknoloji ve Biyogüvenlik Anabilim Dalı, 2012 yılından bu yana Fen Bilimleri Enstitüsü’nde disiplinler arası bir anabilim dalı olarak lisansüstü eğitim vermektedir. Her yıl güz ve bahar yarıyıl başlangıçlarında bildirilen kontenjanlara Fen Bilimleri Enstitüsü tarafından belirlenen kabul ve kayıt koşullarına uygun olarak lisansüstü öğrenci alınmaktadır. Anabilim Dalı, üniversitemiz Fen Edebiyat Fakültesi (Biyoloji, Kimya, Fizik), Mühendislik Mimarlık Fakültesi (Kimya Mühendisliği, Maden Mühendisliği, Endüstri Mühendisliği) ve Tıp Fakültesi (Histoloji ve Embriyoloji, Tıbbi Biyoloji) ile iş birliği yapılarak oluşturulmuştur.

Programın amacı, farklı endüstriyel uygulamalar için gerekli olan bilimsel ve teknolojik alt yapı için insan gücünün yetiştirilmesidir.

2. Kazanılan Derece

Yüksek Lisans

3. Derecenin Düzeyi

2 (QF-EHEA)

4. Kabul ve Kayıt Koşulları

ESOGÜ Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği ile ESOGÜ Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliği ve Uygulama Usul ve Esasları’ nın ilgili maddelerine göre işlem yapılmaktadır.

5. Önceki Öğrenmenin Tanınması

ESOGÜ Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği ile ESOGÜ Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliği ve Uygulama Usul ve Esasları’ nın ilgili maddelerine göre işlem yapılmaktadır.

 6. Yeterlilik Koşulları ve Kuralları

Tezli yüksek lisans programı, en az toplam yirmi bir kredilik ve en az yedi adet ders, bir seminer dersi, uzmanlık alan dersi ve tez çalışmasından oluşur. Tezli yüksek lisans programı bir eğitim-öğretim yılında 60 AKTS kredisinden az olmamak koşuluyla en az yedi adet ders ve bir seminer dersi ile uzmanlık alan dersi ve tez çalışması olmak üzere toplam en az 120 AKTS kredisinden oluşur. Derslerin başarı notu en az CC ve akademik başarı notu 4,00 üzerinden en az 3,00 olmak zorundadır. Uzmanlık alan dersi, seminer dersi ve tez çalışması dersleri kredisiz olup yeterli veya yetersiz olarak değerlendirilir.. 

7. Program Profili (Amacı)

https://fbe.ogu.edu.tr/Sayfa/Index/409/program-egitim-amaclari

 8. Program Yeterlilikleri (Öğrenme Çıktıları)

 https://fbe.ogu.edu.tr/Sayfa/Index/151/ogrenme-ciktilari

9. Mezunların İstihdam Olanakları

Biyoteknoloji ve Biyogüvenlik Anabilim Dalı yüksek lisans programlarını tamamlayan öğrencilerimiz yurtiçi ve yurtdışı akademik kariyer olanakları bulunmaktadır. Ayrıca, Sağlık Bakanlığı bünyesindeki kuruluşlarda, Üniversitelerde, Araştırma kuruluşlarında, Laboratuvarlarda, Gıda endüstrisinde, Tıbbi ve Tarımsal İlaç endüstrisinde, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığında, Çevre ve Şehircilik Bakanlığında, Orman ve Su İşleri Bakanlığı ve benzeri kuruluşlarda biyoteknolog ve biyogüvenlik uzmanı olarak görev alabilirler.

10. Üst Derece Programlarına Geçiş

Yüksek Lisans eğitimini başarı ile tamamlayanlar koşulları sağladıkları takdirde doktora eğitimine başvurabilirler.(QF-EHEA 3)

 11. Sınavlar, Ölçme ve Değerlendirme

             Öğrencinin başarı düzeyi, yarıyıl içinde yapılacak çalışmalar ve/veya ara sınavları ile yarıyıl sonu çalışmalar ve/veya sınavlarıyla ölçülür.

 Her ders için yarıyıl içinde yapılan çalışmalar ve ara sınavlar ile yarıyıl sonu sınavının başarı notuna hangi oranlarda katılacağı öğretim üyesi tarafından yarıyıl başında belirlenir ve öğrenci bilgi sisteminde duyurulur. Derslerin başarı notları, Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliği’ ndeki  not dönüşüm çizelgesi kullanılarak harf notuna dönüştürülür.

 

  Katsayı ile bağlantılı olmayan derslerin değerlendirmeleri aşağıdaki gibi yapılır:

 DZ notu, derse devam yükümlülüklerini yerine getirmeyen öğrenciye verilir. İZ notu, akademik izinli olduğu için derse devam yükümlülüklerini veya ders uygulamalarına ait koşulları yerine getirmeyen öğrenciye verilir. YT notu, not ortalamasına katılmayan kredisiz derslerde başarılı olan öğrenciye verilir.

 YZ notu, not ortalamasına katılmayan kredisiz derslerden başarısız olan öğrenciye verilir.

 MU notu, ilgili enstitü yönetim kurulu kararıyla muafiyet sınavı yapılan ve başarılı olunan dersin notudur.

 12. Mezuniyet Koşulları

         Tezli yüksek lisans programı, en az toplam yirmi bir kredilik ve en az yedi adet ders, bir seminer dersi, uzmanlık alan dersi ve tez çalışmasından oluşur. Tezli yüksek lisans programı bir eğitim-öğretim yılında 60 AKTS kredisinden az olmamak koşuluyla en az yedi adet ders ve bir seminer dersi ile uzmanlık alan dersi ve tez çalışması olmak üzere toplam en az 120 AKTS kredisinden oluşur. Öğrenci, en geç danışman atanmasını izleyen dönemden itibaren her yarıyıl tez dönemi için kayıt yaptırmak zorundadır. Derslerin başarı notu en az CC ve akademik başarı notu 4,00 üzerinden en az 3,00 olmak zorundadır. Uzmanlık alan dersi, seminer dersi ve tez çalışması, kredisiz olup yeterli veya yetersiz olarak değerlendirilir.

            Tezli yüksek lisans programının normal süresi bilimsel hazırlıkta geçen süre hariç, öğrencinin kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın dört yarıyıl olup, azami süre altı yarıyıldır. 

Dört yarıyıl sonunda öğretim planında yer alan seçmeli/zorunlu kredili derslerini ve seminer dersini başarıyla tamamlayamayan veya bu süre içerisinde gerekli başarı koşullarını/ölçütlerini yerine getiremeyen; azami süreler içerisinde ise tez çalışmasında başarısız olan veya tez savunmasına girmeyen öğrencinin ilişiği kesilir.

           Öğrenci yüksek lisans tezini, ilgili enstitüce belirlenen yazım kurallarına uygun biçimde yazmak ve jüri önünde sözlü olarak savunmak zorundadır.

Tezi başarısız bulunarak reddedilen öğrencinin Üniversite ile ilişiği kesilir.

Tezi hakkında düzeltme kararı verilen öğrenci en geç üç ay içinde düzeltmeleri yapılan tezi aynı jüri önünde yeniden savunur. Bu savunma sonunda da başarısız bulunarak tezi kabul edilmeyen öğrencinin Üniversite ile ilişiği kesilir.

 13. Çalışma Şekli (Tam Zamanlı, e-öğrenme )

Tam Zamanlı

 14. Adres ve İletişim Bilgileri (Bölüm/Program Başkanı, Yardımcıları ve Erasmus Koordinatörü)

ESOGÜ Meşelik Kampüsü 26480/ESKİŞEHİR

Tel:+902222393750, www.ogu.edu.tr,  www.fbe.ogu.edu.tr

 15. Bölüm/Program Olanakları

Biyoteknoloji ve Biyogüvenlik Anabilim Dalı’nda ESOGÜ Fen Edebiyat Fakültesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, ve Tıp Fakültesi, Sağlık Meslek Yüksekokulu ve Meslek YüksekOkulu’nda görevli 8 Prof. Dr, 6 Doç. Dr., 3 Dr Öğr. Üyesi ve 1 Arş. Gör. Dr.  üzere toplam 18 öğretim elamanı bulunmaktadır. Anabilim dalında yapılan tez çalışmalarında Biyoteknoloji Laboratuvarı, Biyokimya Araştırma Laboratuvarı, Moleküler Lazer Spektroskopisi Araştırma Laboratuvarı, Moleküler Mekanik ve Biyofizik Araştırma Laboratuvarı, Moleküler Sentezleme ve FT-IR Spektroskopi Araştırma Laboratuvarı, Moleküler Simülasyon Laboratuvarı, Tıbbi Biyoloji Laboratuvarı, Histoloji ve Embriyoloji Laboratuvarı, Venom Araştırma Laboratuvarı, Anaerobik Kültür Laboratuvarı, Endüstriyel Mikrobiyoloji Laboratuvarı, Maden Mühendisliği Bölümü Cevher Hazırlama Laboratuvarı, Kimya Mühendisliği Araştırma Laboratuvarı 1-2-3, Malzeme Laboratuvarı, Moleküler Biyoteknoji Laboratuvarı ve Elektron Mikroskop Görüntü Analiz Birimi’nin sahip olduğu alt yapı ve donanımlar kullanılmaktadır.

16. Akademik Personel

https://bbad.ogu.edu.tr/Sayfa/Index/40/akademik-personel

 

17. Amaç ve Öğrenme Çıktıları (T.Y.Y.Ç)